|
l a n g l e v e n
het bouwritueel Vaandel voor de markt 31 , dat na afronding officieel tot cultuur historisch erfgoed wordt verheven, en nog wel de langste in onze stad haha! Eeuwig te bekijken, voor wie maar wil, in ons aller Stadsarchief 's-Hertogenbosch l a n g s t e a r c h i e f s t u k v a n D e n B o s c h Samen met Gerard Monté (stadsfotograaf) ben ik 8 januari om 16 uur naar het Stadsarchief 's-Hertogenbosch gegaan en heb het Vaandel aangeboden. Stadsarchivaris Rolf Hage nam het Vaandel in ontvangst. Dat was best een officieel gebeuren: samen ondertekenden wij een schenkingsovereenkomst. Mooi om te weten dat het Stadsarchief het Vaandel voor de eeuwigheid gaat bewaren :) Ze waren zichtbaar blij met onze bijdrage; een verrijking naast alle technische input over deze bijzondere gebeurtenis; de instorting van het hoekpand aan de Markt 31 in 's- Hertogenbosch. Samen met een aantal collega's sprak Rolf vervolgens enthousiast over het initiatief en de daadwerkelijke betekenis die het heeft gehad. Bedevaart, altaar, navel van de stad en meer symbolieken passeerden de revue. Het Vaandel is het langste archiefstuk ( 6,5 meter) dat het Stadsarchief van 's- Hertogenbosch momenteel in zijn bezit heeft. Maar wat bij mij het allermeeste indruk maakt is dat het Vaandel hiermee officieel Cultuur Historisch Erfgoed is geworden! * het Vaandel voor de Markt 31 is een bouwritueel initiatief in samenwerking met Nelleke de Noo (illustratie), Ab Bertholet (gedicht) Karin Jonkers (vormgeving) en Verena Stuit
0 Comments
Onderstaand artikel is als ingezonden brief gepubliceerd in het Stadsblad , het Brabants Dagblad en Erfgoed Stem  foto peter ekels Suzanne van Hees, 12 november 2018 Vanochtend fietste ik langs de Camping, je weet wel, dat leuke koffietentje in het oude brugwachtershuisje langs de Bossche Zuid-Willemsvaart. Daar trof ik Imke met een campingbaas-in-spé in het heerlijke najaarszonnetje. Of ik koffie wilde. Ja, dat wilde ik wel. We raakten aan de praat over het brugwachtershuisje en over de bouwrituelen waar Imke zich mee bezighoudt. Ze zei: “ik heb een zelfverzonnen beroep, daar kun je niet voor studeren”, waarop ik zei: “nou, eigenlijk toch wel!” Oja? Hoe dan. Nu wil het geval dat ik antropoloog ben. En antropologen houden zich bezig met cultuur, en ook met rituelen. Het is heel belangrijk om rituelen uit te voeren en dingen in het leven te vieren. We zijn dat een beetje verleerd en dat is eigenlijk zonde. Want rituelen vieren markeert gebeurtenissen in het leven en geeft die gebeurtenissen een plek in het leven van mensen, en van hun omgeving. Dat schept duidelijkheid en gemeenschapszin. En dat is best welkom in deze hypergeïndividualiseerde samenleving. Een belangrijk soort ritueel, dat in veel samenlevingen gevierd wordt is het zogenoemde overgangsritueel, of rite-de-passage. Dit markeert de overgang van een oude naar een nieuwe status. We kennen enkele overblijfselen daarvan nog wel: het vrijgezellenfeest, de doop, de ontgroening van studenten. Iemand staat op het punt van status te veranderen, bijvoorbeeld als een jongeman gaat trouwen. Eerst wordt dan afscheid genomen van de oude status, van de jeugd. Het is goed om dat te markeren, of te vieren, want dan is het duidelijk: voor de jongeman en voor zijn omgeving. Het afscheid nemen doet soms best een beetje verdriet. Want dat is wat hij kende, en zijn omgeving ook. Dat maakt nu plaats voor het onbekende. Deze afscheidings-, of separatiefase wordt in onze samenleving gevierd met het vrijgezellenfeest. De vrijgezel komt in een afzonderingsfase, een soort tussentijd, waarin dingen geoorloofd zijn die in de oude fase (nog) niet mochten en in de nieuwe niet meer. De jongeman is in between, of in de tussentijd. En dat is waar we nu zijn, in de tussentijd. Het brugwachtershuisje is geen brugwachtershuisje meer. Er huist geen brugwachter die dag in dag uit de brug opent om boten door te laten en die vriendelijk groet naar de passanten op de brug. We hebben het afscheid van het brugwachtershuisje goed gemarkeerd en gevierd, door uitgebreid stil te staan bij de brugwachters en hun werk. De brugwachters zijn er niet meer. Maar het huisje staat er nog wel. In afwachting van een nieuwe bestemming is het huisje daar, in de tussentijd. Het mooie van de tussentijd, of de ‘liminale fase’ in jargon, is dat het een tijd is van bezinning. Van terugkijken op wat geweest is en op hoopvol kijken naar wat er komen gaat. Omdat de oude status is afgelegd en we ontdaan zijn van alle uiterlijke manifestatie van onze oude rol en de nieuwe nog niet van toepassing is, heerst er een soort van solidariteit. We zitten er allemaal in hetzelfde schuitje. Dat is ook het moment waar de verandering plaatsvindt. Daarom is het zo belangrijk daar ook de tijd voor te nemen. Om ruimte te nemen om in die tussenfase te bezinnen, zodat de verandering ook gevoeld kan worden en beklijft. Nu snap je misschien ook waarom dat brugwachtershuisje zo’n fijne plek is. Want je hoeft er even niks, je mag je oude zelf even loslaten en mijmeren over wat komen gaat. De rust -en vooral de geoorloofde rust- is zo welkom in deze samenleving. Zo kunnen we ons bezinnen en even pas op de plaats maken zodat we daarna weer vol verbinding de nieuwe weg in kunnen slaan. Ik hoop dat het brugwachtershuisje nog even in deze heerlijk liminale fase mag blijven hangen, in de tussentijd… Suzanne van Hees is Bosschenaar en cultureel en organisatieantropoloog en houdt zich met haar bedrijf Nieuw Daglicht bezig met sociale vragen in organisaties en de samenleving. www.nieuwdaglicht.nl foto onder : peer reede   Onze Rijksbouwmeester heeft een prachtige vraag naar the missing link! Het triggert me enorm in een week van bijzondere samenkomsten:
Ik hou van de waterwereld. Ben enorm onder de indruk van onze eeuwenoude wijsheid en kennis om hiermee om te gaan. Dus daar zat ik, helemaal op mijn plek, tussen al die wateringenieurs en watermanagers, jeugdwaterschappen, politicus en.. en ...en ... Brugwachtershuisjes vertellen gewoon een goed verhaal: de brugwachter die de overgang begeleidt en twee werelden laat samen werken. de brugwachter die de autoriteit heeft om de stroom van de wegwereld en de stroom van de waterwereld tot stilstand brengen. Ten behoeve van de doorstroom van de ander. Kunstenaars kunnen dit ook, in een andere vorm, een krachtige collectieve vorm. De huisjes zijn daar erg geschikt voor. Ook in de fraaie lege Brugwachtershuisjes in het centrum van Leeuwarden. Tijdens het Deltacongres merkte ik op dat er behoefte is aan een manier om het volk mee te krijgen de grote opgave van het Deltaplan te kunnen uitvoeren. Ik gun jullie kunstenaars, fluisterde ik ze toe. Samen met Peter Glas brachten we de verbeeldingskracht in op de juiste plek: Governance/ de kunst van het samenwerken. De organisatoren van deze sessie vroegen me om het eens te visualiseren. Nu ben ik geen tekenaar. Maar bevriend kunstenaar Matthijs Bosman sloeg er op aan. Binnen mum van tijd had ie deze briljante graphic gemaakt. Er zijn nog veel meer mooie kunstenaars die deze missing link vervullen en beschikbaar zijn voor deze opdracht. Vandaag werd ik uitgenodigd door theatermaker Lotte van den berg voor Samen denken - een experiment Hierin wordt zichtbaar hoe je als groep denkt. David Bohm, de grondlegger van deze gespreksvorm, doet de volgende uitspraak: 'Je denkt nooit alleen. Al je gedachten zijn verbonden met de gedachten van anderen.' "Een troostrijke gedachte en een verplichting in één. Want als onze gedachten met elkaar verbonden zijn laten we daar dan gebruik van maken!" D u s lieve waterwereld , bouwwereld en iedereen die ik vergeten ben het is tijd, voel maar aan je water, geef ons kunstenaars met een gerust hart die opdracht !  foto Robert van Lith Marianne kwam bij me op de koffie. Ze vertelde over haar bijzondere werkplek die ze onlangs heeft moeten verlaten: het Artuarium, het oude mortuarium van het GZG ziekenhuis waar ze 7 jaar in heeft gewerkt samen met Bart van Dongen, Ad Grooten en andere kunstenaars en muzikanten. Ze was vooral heel dankbaar dat ze die werkplek heeft mogen gebruiken. "Is dat niet iets voor een bouwritueel ?" vroeg ze me. Ik vroeg haar wat zij zelf daarin zou willen. "Nou nee hoor, niks voor mij; ik heb niks met bouwrituelen". O..zei ik "Maar misschien wel iets voor de nieuwe eigenaar? opperde Marianne vervolgens. Ze vertelde dat ze een tijdje terug een man met een hond had zien rondlopen rondom het Artuarium. Die had ze spontaan aangesproken. Haar vermoeden klopte; hij bleek inderdaad de nieuwe eigenaar. Een leuke vent die zijn hart liet spreken en opbiechtte dat hij het zo erg vond voor Marianne en de anderen dat ze eruit moesten. "Nou! dan is het voor mij helemaal goed," had ze er spontaan uitgefloept. Het deed haar nml. heel goed om dit van hem te horen. Marianne had in al die 7 jaar een hele sterke band met het oude mortuariumgebouw. Vanaf het eerste moment al voelde ze de goede energie. Ze opende zich voor haar "voorgangers" en voelde er zich zelfs door omringd, in een positieve zin. Ze heeft er heerlijk in kunnen werken met een mooie expositieruimte erbij. Het was dan ook een oprechte zorg van haar; "als het maar leuke mensen zijn, die nieuwe eigenaren." En zo bleek het ook te zijn; met z'n tweeën hebben ze de ontmoeting voortgezet in het Artuarium en samen een flesje wijn gedronken. O.. zei ik weer Dit is een ontroerend mooi bouwritueel! Hierdoor kan met een gerust hart nml de overgang gemaakt worden naar een nieuwe bestemming.
Een glimlach van herkenning was haar antwoord.
9 maanden bouwritueel voor de Bossche Brugwachtershuisjes
Ik ben getriggerd door verlaten brugwachtershuisjes en het potentieel van deze huisjes. Kennelijk ben ik niet de enige die om deze huisjes geeft. Wat nou als ik een bouwritueel organiseer voor deze huisjes? En daarmee tijd en aandacht inbouw om al die mensen die om deze huisjes geven de kans te geven om inderdaad hun betrokkenheid te tonen. Op een manier die echt aanspreekt. Veel mensen aanspreekt. 11 december 2016 startte ik samen met Ivonne van der Velden en Stichting Brugwachtershuisjes met het eerste kunstproject: Monique Broekman. Prachtig project vol ontroerende ontmoetingen, verhalen en beelden - in staat van tussentijd - Monique Broekman maakt de betrokken overburen ( klokkenmaker Frank van Nuus, Theo Verbruggen van de NOS, kapper Musa en de bewoners van het Zorgtehuis Anthoniegaarde en 4 (ook voormalige) brugwachter zichtbaar in 't brugwachtershuisje op de Anthoniebrug. Als je dicht tegen het huisje aan staat hoor je hun verhalen. Het is goed om te laten zien wat de impact is van dit bouwritueel voor dit brugwachtershuisje . Dit nummer geeft aan wat het kunstparticipatie project van Monique Broekman teweeg heeft gebracht voor het brugwachtershuisje, de brugwachters en de bewoners. .. We carry eathother. Muziek als drager idee: imke van dillen film: esgo klein starring: brugwachtershuisje Anthoniegaarde, Monique Broekman, brugwachter Wesley, kapper Musa en passanten op die ene vrijdagmiddag.. Meer info zie deze pagina over de Bossche brugwachtershuisjes |
VERHALENHier lees je meer verhalen over de impact van bouwrituelen. En aankondigingen van initiatieven. Leuk als je reageert. Archief
Juni 2024
|
BURO BOUWRITUELEN
RSS-feed