Beste Imke

​Jij hebt met het 40 dagen bouwritueel rondom de Kapel op Landpark Assisië een transitieproces op gang gebracht dat niet alleen een uitwerking had op het gebouw zelf, maar nog lang daarna ook op de omgeving en de mensen die er wonen en werken, niet in de laatste plaats op mijzelf en mijn rol op die plek. 

Dank daarvoor! 

Michael 
​
Dr. Michael Kolen
adviseur zorgethiek / geestelijk verzorger 
Stichting Prisma
Hooghoutseweg 3
5074 NA Biezenmortel 

geschreven door Jac de Bruijn
bestuurder Prisma

Ik zie altijd het verbaasd opkijkende gezicht van Toine.
Hij woont inmiddels meer dan 80 jaar bij ‘ons’.
Het is niet alleen zijn thuis: niet alleen van en voor hem en niet alleen een thuis.
De zorg maakt in het groot een beweging die in het klein niet snapbaar is.
Zeker niet voor mensen met een beperking.
Toine’s blik is in dat opzicht sprekend.
‘We’ (prisma), en ‘we’ (bewoners), zitten er dus verschillend in.
Het bijzondere is dat we elkaar ontmoeten binnen een idee van wat we zorg noemen.
Dat is een vooral een geformaliseerde ontmoeting.
Niet zelden strak gereguleerd en beladen met administratie.
Er gebeurt tegelijk iets anders.
In de ontmoetingen in onze kapel van Franciscus ontdekken we steeds weer en vooral hoe menselijkheid de zorg binnen kruipt.
Deze ontmoetingen zetten ons steeds weer op het andere been.
Dat gebeurt gaandeweg, in betekenissen die we delen.
We bouwen op die plek aan
en in rituelen aan
​een zorg die er toe doet: in het klein, hier en nu, heel concreet.
Zo wordt het tegelijk een plek van ongeplande momenten van geraakt worden.
Dat heeft het bouwritueel in zich: je loopt risico als je aan die ontmoetingen deelneemt.
Die rituelen zijn als steentjes in een meer - ze rimpelen uit in de breedte van de zorg!
Zo bedoelen we het wellicht het meest:
een bouwritueel van de kapel van Franciscus dat ons niet onberoerd laat.
Hoe krachtig is dit samen met Toine.
Daar ben ik nog het meest van onder de indruk.  
​Zo houdt Franciscus me toch bij de les, denk ik dan.

Jac de Bruijn

​

geschreven door Michael Kolen
adviseur zorgethiek / geestelijk verzorger Prisma
17 ​april 2017

DE NIEUWE KAPEL VAN ASSISIË
Wie het 40 dagen bouwritueel van de Kapel op Landpark Assisië heeft gevolgd – en dat waren verrassend veel mensen – weet dat het in veel opzichten een mooi, maar tegelijkertijd ook een intens proces is geweest. Afscheid van de oude kapel als ‘enkel een kerk’, op zoek naar de nieuwe kapel als ‘plek van toewijding’. Het resultaat is een (toe-) gewijde leegte, die uitnodigt.
Verdrietig was het afscheid van de vertrouwde inrichting: de kerkschatten, dekerkbanken, de foto’s aan de muur, de kandelaren met kaarsen, het schilderij van Jan Riek en de beelden boven het altaar. Verwarrend waren de gevoelens het heimwee naar de veilige plek, het samen onderweg zijn naar iets nieuws zonder te weten hoe er dat precies uit ging zien. Er is gehuild, getroost, er was boosheid en verzet. Het mocht er allemaal zijn. Nieuwsgierig en opbouwend waren de kritische reacties, de vragen naar het waarom, de zorg of de stem van de bewoners wel voldoende werd gehoord.
Bijzonder waren de diverse laagdrempelige ontmoetingen met bewoners, collega’s, buurtgenoten en (soms toevallige) ‘passanten’. Verrassend de ‘ontdekkingen’ die we samen deden zoals de oude tegelvloer onder het zeil, de waarde van ‘een doordeweekse tussentijd’ met muziek en gedichten, een ‘andere start van de week’, nieuwe mogelijkheden om te vieren en de betekenisvolle verhalen uit het (recente) verleden. Het beeld van Maria als hoedster van de gedachteniswand weerspiegelde verstilling, troost en hoop in het proces. Het beeld van Franciscus als naamgever gaf vertrouwen om het onbekende en ongewisse op de nieuwe weg aan te gaan. Bemoedigend waren de vele reacties die we per post, email of in de wandelgangen mochten ontvangen over de manier waarop de veranderingen werden vormgegeven. 
Er is door alle betrokkenen in dit proces – in het bijzonder de bewoners van het Landpark - veel van zichzelf gegeven en er is oprecht ontvangen. Zo ontvouwde zich een weg die we met elkaar in 40 dagen hebben gelopen. Bewoners hebben laten zien hoe je op een persoonlijke en saamhorige manier omgaat met zo'n grote verandering. 
Ruimte maken en opnieuw verbinden waren de twee sleutelbegrippen in deze bezinningsperiode. De ‘nieuwe kapel’ is nu letterlijk leeg en biedt de beoogde ruimte. De eerste (her-) nieuw(d)e verbindingen worden voorzichtig gemaakt. Er is vertrouwen dat er mooie mogelijkheden in het verschiet liggen op de weg die is ingeslagen. Het leven kan er nu - naast de vertrouwde kapelvieringen op zaterdagavond en eventuele uitvaarten- in vele opzichten ‘gevierd’ worden. In de leegte klinkt dan ook de uitnodiging aan één ieder: ‘Wie geeft deze historische plek voor toewijding verder mee vorm?’ 

REACTIES  

Afgelopen week is ons duidelijk geworden dat deze vraag belangrijk is.
Betrokken schapenboer Maarten Appelboom stelde deze vraag nadrukkelijk tijdens de ontbijtsessie: Toegewijde start van de week" 
"Maizena gaat klonteren als er niet in geroerd wordt."

We komen het nu tegen. Nu. Nu we de Kapel langzaam met respect aan het leeghalen zijn en bewoners, medewerkers en buurtgenoten vragen hoe zij de verbinding met het landpark Assisie, en in het bijzonder de Kapel, willen hebben.

Wat is het antwoord?
Wie is het antwoord op deze vraag?
​
In ieder geval deze zeer betrokken medewerkers van Prisma:
Jac: verstaat de noodzaak voor verandering en vertolkt de verantwoordelijkheid voor de Kapel.
Michael: draagt de Kapel. Hij spreekt verbindende woorden die houvast geven.
Robin:  is degene die noodzakelijke commitment organiseert, zodat er nu gebouwd kan worden met vertrouwen. 
Nanny: neemt verantwoordelijkheid voor het weven met de juiste taal en oog voor waar het werkelijk om gaat.
Elmy: hoeder van de historie en de juiste verhalen rondom de Kapel.

en deze bewoners zeker ook:
Jacky : hij is hoeder voor dat wat behouden of vernieuwd moet worden in de Kapel.
Gerrit: onvoorwaardelijk beschikbaar als dienaar, en scherp van geest.
Bart: sinds mensen heugenis trouwe koster van de Kapel, hij luidt de klokken en brand de kaarsen.
Josephine: misdienaar met een groot hart, ze geeft stem aan dat wat mensen zich afvragen.
Rene: zorgvuldige drager van het sentiment. 
Anne: een goede luisteraar & verzamelaar van verhalen over de kracht van de Kapel.  Ze schroomt niet om te zeggen wat nog gezegd moet worden.

En hier een impressie  van een aantal activiteiten deze week. Waar oa Airforce 1 (de gevleugelde medebewoner van het Landpark van Assisie) als stille kracht aanwezig was. Heilige Franciscus zou vast wel weten welke rol hij hier vervuld heeft.

dragen & gedragen worden
tijdens de weekendviering van 25 maart werd een buiging gemaakt voor de grond, de grondleggers en de dragers van de Kapel; in het bijzonder aandacht voor Dorothe van Beugen die de grond ter beschikking heeft gesteld om het Huize Assisie en de Kapel te bouwen voor de bestemming die het nog steeds heeft. En ook aandacht voor de (oud)bewoners wiens foto's van de muur werden gehaald en een nieuwe bestemming krijgen; dat laatste dat deed pijn.
Johan van der Steen maakte de foto
 
Anke de Jong: Een fijne bijeenkomst met mooie en ook duidelijke woorden hoe cliënten het proces ervaren en wat ze wel en niet vinden passen

Over toewijding gesproken: Lobke maakte deze fraaie foto's van onze publieke beziningsplek aan de N65.
Lobke: "Ik begrijp de locatie wel, zo bij de 'oude oprijlaan' en het kruisbeeld: het verleden en het heden, waar (symbolisch) het nieuwe en het oude gedachtegoed elkaar ontmoeten. De (symbolische) weg naar verandering ook. Waar mensen 'van buitenaf' de Rode Kathedraal kunnen zien staan. En de weg kunnen volgen naar het Landpark.

Ik begreep van theatermaakster Lotte van de Berg
dat ergens in Japan de mensen iedere 10 jaar hun klooster afbreken,
om vervolgens weer op te bouwen.
Om te weten hoe het gebouwd wordt, 
waarom het gebouwd wordt,
om door te geven 
over te dragen,
zijn we daar toe in staat?
Afbreken om opnieuw op te bouwen?
Wat zouden we dan bouwen?

Deze vraag stelde Jac de Bruijn ( raad van bestuur Prisma) ons
voordat we aan de processie begonnen
een enthousiaste (op)tocht 
met mensen die op het landpark van Assisie werken, wonen
en diegene die sympathie hebben voor de Kapel van Assisie.
Het was het moment dat we de buitenwereld echt deelgenoot maken van de transitie van de Kapel.
eerst hadden we zelf de tijd nodig om te onderzoeken
en te begrijpen 
wat er nodig is om de overgang te kunnen maken.

Nu hebben we een prachtig programma waar we mensen voor uitnodigen om mee te doen.
we zoeken namelijk bezoekers voor de vernieuwde Kapel.
En we kijken uit naar organisaties die zich bezig houden met Toewijding.
Wellicht is de Kapel op het Landpark Assisië een interessante plek voor hun programma.  

En ja dit is toch aan ons allemaal gegund ...
een moment om stil te staan bij jezelf en de veranderingen die we persoonlijk meemaken,

Dus stellen we de vraag over T O E W I J D I N G in deze kunstzinnige Kathedraal op Wielen:
Kom je er nog wel aan toe om je bezig te houden met de dingen die jij werkelijk belangrijk vindt?
We zijn benieuwd naar de antwoorden.

Paul Spapens was ook een van de aanwezigen. Hij is oa schrijver van de brochure " over ranke torenspitsen" Hoe kunnen we samen de Brabantse kerken redden? Paul maakte prachtige foto's ( zie boven). Dit is zijn reactie op de processie.
De kapel van Landpark Assisië - ik kan het niet laten om Huize Assisië te zeggen omdat dit oorspronkelijk is en met name omdat het geborgenheid uitdrukt – krijgt een andere spirituele invulling. Ik ben benieuwd en sceptisch tegelijk omdat er te radicaal afscheid wordt genomen van de oorspronkelijke spirituele inkleuring. In mijn leven, dat in 1949 begon en dat grotendeels in het teken stond van de journalistiek, heb ik geleerd dat revoluties nooit zijn geslaagd. Als Brabander in hart en genen kies ik van nature voor de weg die je schipperen zou mogen noemen, schipperen met Onze Lieve Heer aan het roer. Maar na deze kritische kanttekening wil ik óók wel opmerken dat de manier waarop afscheid wordt genomen van het bestaande en de manier waarop een weg wordt gezocht naar het nieuwe respectvol en liefderijk is – tel je die twee bij elkaar op dan krijg je creativiteit. Ik was getuige hoe een mobiele, zelfgebouwde kapel door de bewoners van Huize Assisië vanaf de kapel die een ander spiritueel gevoel moet krijgen over een afstand van een kilometer en getrokken door een tractor naar de weg Tilburg-Den Bosch werd gebracht. De processie van de gelovigen in de spirituele toekomst van de kapel liepen er zingend en keuvelend achteraan. Ik bekeek de stoet van voren, van opzij en van achteren. Langzaam verdween de processie uit beeld. Aan het einder werd de mobiele kapel gestald langs deze drukke weg om alle passanten te vertellen dat er hoe dan ook een toekomst is voor de spiritualiteit. Op de weg terug naar huis stak ik een kaarsje op in een kapel langs de weg van Oisterwijk naar Moergestel. Ik vroeg nogal dwingend aan Maria:  laat vandalen asjeblieft met hun fikken afblijven van deze mobiele kapel, symbool van respect en liefde.

Eerder vroeg hij over de rode bezinningsplek:
Wanneer is de kunstzinnige Kathedraal op Wielen gemaakt?
Deze bezinningsplek is gemaakt in 2011 & 2012 en heeft vervolgens 5 jaar met heel veel mensen ( schatting 20.000 )samen gebouwd aan nieuwe rituelen en nog 2 andere Kathedralen;  100 dagen lang op 36 verschillende locaties in Den Bosch hebben we samen kathedralen gebouwd met stadsgenoten.

Met wat voor doel?
We ( ONZE KATHEDRALENBOUWERS ; een kunstenaarscollectief uit 's Hertogenbosch)  wilden daarmee het proces van Kathedralenbouwen vormgeven. Met als doel een hechtere samenleving. 

Wat is de naam?​
We noemen deze bezinningsplek de rode Kathedraal op Wielen.
Op de vloer is de vraag gemarkeerd die de rode Kathedraal in zich draagt " wat bezielt jou in hemelsnaam?"

Wie heeft de Kathedraal op Wielen gemaakt?
beeldend kunstenaar Marianne van Heeswijk ( die ook de gedachteniswand van de Kapel van Assisie heeft gemaakt),
theatermaakster Rachel Zweije en ik, social designer Imke van Dillen

Kun je iets over het interieur vertellen?
We hebben bewust gebruik gemaakt van spullen die al een verhaal in zich dragen. 
Door te laten zien dat gebruikte materialen een betekenisvol tweede leven kunnen krijgen, 
dragen we bij aan de bewustwording van de kringloop van het leven.
Mensen herkennen een schoteltje 
​of een bierdopje ​
en geven daardoor een gevoel van thuis.
Mooi toch? 
Dat doen de vogelhuisjes ook. Thuiskomen om je op te laden en weer uitvliegen.
Dat is wat we bedoeld hebben.

Doelbewust zetten we nu deze bezinningsplek in om ons te bezinnen op de vraag
T O E W I J D I N G
Kom je er nog wel aan toe om je bezig te houden met de dingen die jij werkelijk belangrijk vindt?
We willen ruim de tijd en de aandacht nemen om te zoeken naar draagvlak. Naar dragers van de Kapel in de toekomst.


​

Fase 2:  40 dagen bouwritueel

De 40 dagen tijd hebben we nu bewust ingericht als overgangsperiode voor de Franciscus Kapel, 
waarin met bewoners, medewerkers, familieleden en mensen van buiten 
een periode van bezinning wordt gerealiseerd over de vraag 
hoe zo'n plek van toewijding er in de nabije toekomst uit kan komen te zien.
Tegelijk benutten we deze periode om de Kapel op te ruimen, leeg te halen, met respect afscheid te nemen van de oude objecten en banken.
Maar ook de pareltjes er tussen uit te halen die zeker een plek dienen te krijgen in de vernieuwde Kapel.


1 maart :  
afsluiting van de Carnaval  
start 40 dagen bezinningsperiode 
met oa "erbarmen dich"
en het gedicht dat Hans Branderhorst gemaakt heeft en voordroeg :