"l a n g s t e  a r c h i e f s t u k  v a n  D e n  B o s c h

Samen met Gerard Monté (stadsfotograaf) ben ik vandaag naar het Stadsarchief gegaan en heb het Vaandel aangeboden.
Stadsarchivaris Rolf Hagen nam het Vaandel in ontvangst. Dat was best een officieel gebeuren: samen ondertekenden wij een schenkingsovereenkomst. Mooi om te weten dat het Stadsarchief het Vaandel tot in de de eeuwigheid gaat bewaren :)

Ze waren zichtbaar blij met onze bijdrage; een verrijking naast alle technische input over deze bijzondere gebeurtenis; de instorting van het hoekpand aan de Markt 31 in 's- Hertogenbosch. Samen met een aantal collega's  sprak Rolf vervolgens enthousiast over het initiatief en de daadwerkelijke betekenis die het heeft gehad.  Bedevaart, altaar, navel van de stad en meer symbolieken passeerden de revue. Het Vaandel is het langste archiefstuk ( 6,5 meter) dat het Stadsarchief van 's- Hertogenbosch momenteel in zijn bezit heeft.  Maar wat bij mij het meeste indruk maakt is dat het Vaandel hiermee officieel Cultuur Historisch Erfgoed is geworden. De kracht van bouwrituelen; waar je U tegen zegt.
 
Er wordt veel aan het Stadsarchief aangeboden maar lang niet alles kan worden aanvaard. Het Stadsarchief bewaart (digitale) documenten, geluidsfragmenten en beeldmateriaal als foto’s en films. De reden van aanvaarding van het Vaandel was meerledig; "het Vaandel is een bijzonder tijdsdocument en is daarom opgenomen in het publieke domein. Iedereen kan het Vaandel komen bekijken, het is openbaar. Het wordt geroemd als egodocument (ontstaan vanuit persoonlijke ervaring) van kunstenaars Imke van Dillen ( initiatief), Nelleke de Noo (illustratie), Ab Bertholet (gedicht), Karin Jonkers (vormgeving) en Verena Stuit (support). Zij vertellen iets belangrijks over dit stukje geschiedenis van de stad. " 

Op 17 dec 2018 is op ons initiatief het vaandel weer verwijderd.
Door de brandweer. Niet bedacht maar ozo toepasselijk als je beseft dat het pand instortte op het moment dat er een lichtkunst animatie op geprojecteerd werd waarbij het pand in vlammen op ging. Een lichtshow geïnspireerd op het leven en het werk van Jeroen Bosch. In het Jeroen Bosch jaar 2016. Want Jeroen Bosch en zijn familie was in 1456 getuigen van de grote brand waarbij  drie kwart van de gebouwen in onze stad afgebrand werden. Dat zag Bosch Oog. En dat moet deze indruk op velen mensen uit die tijd gemaakt hebben. Net als het zomaar instortten van het pearlpand bij ons veel indruk maakte.
Is deze brandweerman misschien verre familie van iemand die getuigen was bij de grote brand in 1456 ? Wie weet ....biedt het Vaandel ook "troost en houvast" door de tijden heen. 

Gerard Monté was aanwezig en maakte de volgende foto's

"Het staat er mooi op zo, Gerard. En de uitgbreide fotoreportage is een heel mooi eerbetoon, dat recht doet aan Imkes initiatief en de waardige manier waarop het is afgerond. Hartelijke groet, Ab (Ab Bertholet is schrijver van het gedicht)"


Meer info op onze speciale facebooksite

Op 27 feb 2016 stortte het hoekpand ( Pearlpand) op de Markt in Den Bosch in elkaar. Omdat er niemand was gewond of te komen te overlijden door het voorval werden er geen bloemen of kaarsen neergelegd. Maar het pand en de plek verdiende wel een soortgelijk ritueel om het sentiment een stem te geven. Op eigen initiatief heb ik samen met een aantal kunstenaars een bouwritueel vormgegeven in de vorm van een brillenritueel en vervolgens na het ruimen van de puin een Vaandel met illustratie en gedicht.  Nelleke de Noo schilderde met goud de illustratie, Ab Bertholet schreef het gedicht, Karin Jonkers verzorgde de vormgeving van het geheel en de flyer en Verena Stuit en Beer Holthuis organiseerde funding van stadsgenoten en maakte flyerhouders met plantjes. 

Mevrouw Clingenborgh ,de eigenaresse van de plek, schreef mij : "ik merkte op dat het een tijd is waarin je je van alles gewaar
wordt; je wordt geconfronteerd met allerlei dingen die niet kloppen en gelukkig ook met goede
zaken. In de antroposofie wordt deze tijd "gewaarwordingstijd" genoemd. Ook heb ik ergens
gelezen, dat Rudolf Steiner de opmerking maakte: "verander de wereld, begin samen". Dat
lijkt op wat u doet."
 

Patrick Timmermans directeur Erfgoed Brabant :
"Het raakt de Bosschenaren: deze plek is van ons. De gebeurtenis creëert een opening die noodzakelijk is
zodat onze generatie iets eigens kan toevoegen aan het verhaal van deze plek, met respect
voor de bron en de dynamiek van de plek.
Het heeft meerwaarde als je het diachrone verhaal van de ontwikkeling kunt laten zien,
inclusief het hoofdstuk dat wij in onze tijd eraan toevoegen. De meerwaarde van de diepte in
tijd."

dit is Niek Geneuglijk die heeft bovenstaande foto gemaakt.
horende bij onderstaand artikel in de Bossche Omroep
geschreven door Astrid Berkhout dd 29 jan 2017

 Oud maakt plaats voor nieuw


’s-HERTOGENBOSCH – U heeft het waarschijnlijk – al is het alleen maar snel in het voorbijgaan – al gezien. Sinds kort hangt er een zesenhalve meter grote vaandel met een gedicht op de muur van De Kleine Winst, vlak naast het ingestorte pand van Pearle. Het is een initiatief van social designer Imke van Dillen in samenwerking met kunstenares Nelleke de Noo, ​dichter ​Ab Bertholet en ​vormgeefster Karin Jonkers.


Het was supporter Verena Stuit die vanuit haar jeugdige enthousiasme bewoners van de Bossche binnenstad zover wist te krijgen om vanuit de bewonersinitiatief gelden een deel van het voor het vervaardigen van de vaandel benodigde bedrag te financieren. “Samen met haar vriend ontwierp ze ook de originele flyerhouders die we hebben opgehangen”, vertelt Imke. Het ophangen van de vaandel is een eerbetoon aan het oude pand van Pearle. “Het gaat vooral om het markeren en publiek toegankelijk maken van een historische gebeurtenis. Door wat er gebeurd is, is deze plek bijzonder geworden. Het moment van instorten van het pand – letterlijk tijdens de eerste live test van de Bosch by Night lichtshow – maakt het des te gedenkwaardiger. Onze stad kent meerdere mysteries, dit is er één van. En we zijn er allemaal op verschillende manieren getuige van geweest.”


Waardering uitdrukken
“Omdat er vorig jaar – wonder boven wonder – geen slachtoffers zijn gevallen, werden er geen bloemen neergelegd. Ik vond dat er meer moest gebeuren. Juist nu het Jeroen Bosch jaar ten einde is. Wij mensen zijn sterk verbonden met onze leefomgeving. Als daar iets in verandert, heeft dat een grote impact. Zeker als het zo onverwachts gebeurt. Als het oude plaats maakt voor het nieuwe, vraagt dat om een ritueel. Een handeling waarmee we onze waardering uitdrukken voor wat is geweest. Het instorten van het pand van Pearl heeft veel mensen geraakt. Met het vaandel zijn mensen in staat uiting te geven aan hun gevoel van verbondenheid met deze plek, ook al zijn ze geen eigenaar of huurder van het pand. De eigenaresse van het ingestorte pand staat daar gelukkig ook voor open en verleent alle medewerking.”

Bouwrituelen
Het vaandel mag naar alle waarschijnlijk blijven hangen totdat er weer gebouwd wordt, m.a.w. gedurende de hele overgangsfase. Imke: “Ik geloof heilig in de meerwaarde van een goed bouwritueel. Hiermee kun je alle geluiden en verhalen van een bepaalde plek ontsluiten. Als je op basis daarvan het nieuwe gaat vormgeven, kom je tot een ontwerp dat door vele generaties na ons nog wordt gedragen!”

Waarom ?
Om een verbinding te maken met een historisch moment in de geschiedenis van 's Hertogenbosch;  27 februari 2016 is in 3 seconde het hele "Pearlpand"
( 2 panden naast elkaar) ingestort. 
De verbouwers waren net vertrokken. Precies op het moment van instorten waren de lichtkunstenaars van "Bosch by Night' een animatie aan het testen. Ze keken naar hun laptop waar de panden instortten. Dit gebeurde in werkelijkheid voor hun eigen ogen. 

Wie ?
​Ik heb Nelleke de Noo gevraagd om haar beeld hierover te schilderen, en Ab Bertholet heb ik gevraagd om woorden te geven aan deze gebeurtenis.
Drie vaandeldragers; Nelleke , Ab en ik.
We hopen hiermee deze historische gebeurtenis voor iedereen toegankelijk te maken.

Karin Jonkers heeft de prachtige vormgeving verzorgd. De jonge Verena Stuit heeft gezorgd voor draagvlak bij mede binnenstadsbewoners. Samen met Beer Holthuis heeft Verena de flyerhouders ontworpen en zelfgemaakt.

In dierbare samenwerking met de eigenaresse van de Markt 31 en de gemeente 's Hertogenbosch mag het vaandel blijven hangen tot er weer opgebouwd wordt.

Op  27 februari 22.52 uur stortte totaal onverwachts het pand op de Markt 31 in Den Bosch in elkaar. Er was (gelukkig) niemand gewond geraakt. En daarom legde niemand bloemen of kaarsjes bij de plek neer. 5 dagen later, van de schrik bekomen heb ik de eerste 20 (gebruikte) brillen opgehangen. Een ode voor de plek. En uit sympathie voor de eigenaar en voor Pearl.

Ik hoopte inderdaad dat meer mensen dit gaan doen: oude, afgedankte, gekke, grote of andere brillen. Na een gesprek met Claire van Nunen. Zij was getuige, besloot ik tot dit bouwritueel.
Het in elkaar storten van het hoekpand heeft een grote impact voor onze stad.  

Mensen hingen hun brillen erbij en sommige namen een bril mee naar huis.
Het ritueel lokte een reactie uit. Veroniek Wetzer heeft op mijn verzoek een aantal reacties opgeschreven. Ze nam regelmatig de tijd om naar de verhalen te luisteren van mensen die naar het ingestorte pand kwamen kijken. Wil je reacties lezen die Veroniek heeft verzameld? 
http://hoeksteenmarktdenbosch.weebly.com

Omroep Brabant pikte het brillenritueel op:

 
Patrick Timmermans (directeur Erfgoed Brabant) over het initiatief: ​“Super goed idee! En dat moet je nu doen! Want nu zit het sentiment hoog. Het raakt de Bosschenaren: deze plek is van ons. De gebeurtenis creëert een opening die noodzakelijk is zodat onze generatie iets eigens kan toevoegen aan het verhaal van deze plek, met respect voor de bron en de dynamiek van de plek”.